Obraz przedstawia scenę prowadzenia na śmierć wybitnego bojara Michała Jakowlewicza Morozowa wojewody i namiestnika inflanckiego, przez orszak, na którego czele kroczy car w towarzystwie metropolity moskiewskiego Lewity i carewicza Fiodora. Przed nimi klirosnik niesie ewangelię. Za nimi postępuje caryca, dwór (Gorzkowski wymienia Borysa Godunowa, Basmanowa i Wiaziemskiego). Główny akcent został położony na przekazanie nastroju grozy i szaleństwa. Służy temu dobitna interpretacja postaci Iwana Groźnego, Maluty (trzymającego wyrok śmierci) i Morozowa (w błazeńskim przebraniu) jak również motyw groteski. Dzięki tanecznym gestom osób orszak śmierci o charakterze procesji kojarzy się z korowodem karnawałowym. Niezwykłej, złowrogiej atmosferze sprzyja nagromadzenie elementów narracji literackiej: szubienice, kruki, wyjący pies, przeklinająca cara jego piastunka Onufreja.

  W ujęciu tematu widać wpływ powieści historycznej o czasach Iwana Groźnego: Książę Srebrny, pióra A.K Tołstoja, drukowanej w latach 1870/1871 na łamach kłosów, którą według Serafińskiej podsunęła Matejce myśl malowania obrazu. Korzystał Matejko zapewne z kronik, i z Historii państwa rosyjskiego N. Karamzina wydanej w polskim tłumaczeniu w 1827 roku a także z Kursów literatury słowiańskiej Mickiewicza